اصل پیتر یا اصل حد بی‌کفایتی

اصل پیتر (The Peter Principle) این ادعا را بیان می‌دارد که کارکنان در سازمان‌ها به علّت نشان دادن شایستگی در یک شغل به شغل بالاتر ارتقاء پیدا می‌کنند و این روند تا زمانی ادامه می‌یابد که به حد بی کفایتی در یک شغل می‌رسند و در همان جا باقی می‌مانند. از اینرو ما اغلب در سازمان‌ها به افرادی برخورد می‌کنیم که شایستگی شغل را ندارند و این عارضه‌ای است که گریبانگیر بیشتر سازمان‌هاست. واضع این اصل که نویسنده‌ای بنام «لارنس پیتر» (Laurence J.Peter) می‌باشد موارد متعددی را ذکر می‌کند که در آنها کارمند در طول خدمت خود به مشاغل بالاتر گمارده شده است و زمانی که به حد بی‌کفایتی رسیده در همان شغل متوقف شده است. بدین ترتیب پیتر معتقد است که در سلسله مراتب سازمان‌ها همه‌ی کارکنان مشتاق هستند تا به حد بی‌کفایتی برسند و علم سلسله مراتب‌شناسی (Hierarchiology) باید این ضایعه را مورد بررسی و تدقیق قرار دهد. امروزه همه‌ی سازمان‌ها از سلسله مراتب استفاده می‌کنند و باید در شناخت عوارض آن نیز هشیار باشند، اصل پیتر این آگاهی را به آنان ارزانی می‌دارد.

منبع:

مدیریت عمومی. دکتر الوانی

تفاوت بین اداره‌ مجازی با سازمان مجازی

اداره‌ مجازی (Virtual Office)

سازمان‌های چندی در ده‌ی اخیر به حذف بسیاری از ادارات و دفاتر خود پرداخته‌اند، به باور آنان کار،  عملی است که باید انجام گیرد نه  جایی که فرد به آنجا برود. آنان با موفقّیت تکنولوژی را جایگزین ادارات کرده‌اند. کامپیوتر‌های کوچک و کیفی، تلفن‌های همراه و دستگاه‌های نمابر، همگی شرایط محل کار را دگرگون کرده‌اند و ضرورت آن را زیر سوال برده‌اند. کارکنانی که از تکنولوژی استفاده می‌کنند، دیگر به محل کار ثابت نیاز ندارند و کارکنان متحرک جایگزین کارکنان ثابت شده‌اند. در عمل، انعطاف‌پذیری، استقلال بیشتر در کار، و کاهش هزینه‌ها از مزایای اداره‌ی مجازی است.

واژه‌ی اداری مجازی معّرف نوعی کار به صورت متحرک و دور از دفاتر کار سنتی است که می‌توان آن را در یک پیوستار نشان داد. سازمان‌ها با توجه به امکانات، نیاز‌ها و شرایط کاری خود می‌توانند در این پیوستار نوع مناسب اداره‌ی مجازی را برای خود انتخاب کنند. در ابتدای این پیوستار نوعی اداره‌ی مجازی وجود دارد که در آن کارکنان دارای دفاتر ثابت هستند اما برخی کار‌ها را در خانه انجام می‌دهند. در انتهای این پیوستار ادارات مجازی‌ای وجود دارند که کارکنان دفاتر ثابت ندارند، و کارکنان سازمان هیچ نوع دفتر کاری ندارند و در خانه و گاهی بصورت متحرک هستند و حتی در خانه هم محل کار خاصی ندارند؛ در طور روز در محل مربوط به مشتری مشغول به کارند و تلفن و کامپیوتر کیفی را به همراه دارند. بطور کلی می‌توان گفت که تکنولوژی جایگزین بسیاری از فضا‌های فیزیکی واحد می‌شود.

سازمان مجازی(Virtual Organizartion)

سازمان‌های مجازی با نام‌های متعددی ( سازمان‌های پارندی، سازمان‌های شبکه‌ای، سازمان‌های بدون مرز) خوانده می‌شوند که همه روایت‌های متفاوت از مقوله‌ی واحدی به نام سازمان مجازی هستند. در سازمان مجازی عامل مهمی که مجازی بودن را تعیین می‌کند واگذاری فعالیت‌ها به سازمان‌های دیگر و تأمین خدمات و کالا با همکاری واحد‌های خارجی و اتحاد با آنهاست. هر قدر این واگذاری گسترده‌تر باشد سازمان به سوی مجازی شدن بیشتری حرکت کرده است.  سازمان مجازی شبکه‌ای از سازمانهاست اگرچه خود موجدیت مستقلی ندارند کارایی و اثربخشی آن افزونتر از سازمان‌های بزرگ و مستقل است. سازمان مجازی نوعی سازمان تخیلی (Imagined) است، خود وجود ندارد بلکه دیگر سازمان‌ها بدان موجودیت می‌دهند. سازمان مجازی را شبکه‌ای موقتی از واحد‌ها و سازمان‌های مستقل دانسته‌اند که شامل تولید کنندگان، مشتریان، و حتی رقباست. این واحد‌ها به کمک تکنولوژی اطلاعات با یکدیگر پیوند می‌خورند و قدرت می‌یابند تا از فرصتهای جدید نهایت استفاده را ببرند. 

. 

منبع: مدیریت عمومی (دکتر الوانی).

تفاوت بین Feedbackو Feedforward

اساس کنترل صرفاً بر فعالیت‌های انجام شده در گذشته استوار است. و با اطلاعات حاصل از آنهاست که کنترل عملی می‌گردد. مفهومی که از مکانیسم بازخور(Feedback-کنترل گذشته‌نگر) نیز به ذهن متبادر می‌شود، همین بازگشت به گذشته و استفاده از اطلاعات گذشته برای مقایسه و یافتن انحرافات و انجام اصلاحات می‌باشد. شکل ذیل نشان دهنده‌ی نحوه‌ی عمل مکانیسم بازخور به عنوان کنترل و انجام اصلاحات می‌باشد. 

 

  همچنان که ملاحظه می‌شود نتیجه‌ی اجرای عملیات به وسیله‌ی مکانیسم بازخور با پیش‌بینی‌ها و هدف مقایسه شده و در صورت وجود انحراف اقدام اصلاحی بعمل می‌آید و در غیر این صورت عملیات بعدی انجام می‌پذیرد. ترموستات نمونه‌های ساده‌ای از بازخور مکانیکی می‌باشند.اما مفهوم جدید کنترل فراتر از مکانیسم بازخور و نگرش صرف بر گذشته است. 

 کنترل آینده‌نگر (‌Feedforward-پیش‌نگر) کنترلی است که با استفاده از داده‌ها کنترل را تحقق می‌بخشد و قبل از آنکه عملی واقع و نتیجه‌ای حاصل شده باشد طریق اصلاح را ارائه می‌دهد. به عبارت دیگر این نوع کنترل، موانع و مشکلات را قبل از وقوع پیش‌بینی کرده و انجام اصلاحات را ممکن می‌سازد. شکل ذیل نشان دهنده‌ی کنترل پیش‌نگر (Feedforward) می‌باشد.  

 

  کنترل پیش نگر با تکیه بر اطلاعات موجود در مورد هدف و پیش‌بینی‌های عملیاتی و عوامل موثر بر آنها، قبل از آنکه به مرحله‌ی اجرای عملیات رسیده باشیم کنترل را عملی می‌سازد. در اینجا باید توجه داشت که کنترل با استفاده از ستاده‌ها انجام نمی‌گیرد، بلکه به کمک داده‌ها امر کنترل تحقق پیدا می‌کند. فی‌المثل یک شکارچی را در نظر بگیرید که قصد دارد پرنده‌ای را در حال پرواز هدف قرار دهد. وی نمی‌تواند با استفاده از مکانیسم بازخور هدف خود را تحقق بخشد بلکه باید به کمک کنترل پیش‌نگر نقطه‌ای را نشانه‌گیری کند که پرنده لحظاتی بعد به آنجا خواهد رسید و با توجه به حرکت پرنده به جلو و پیش‌نگر او را شکار کند. در مثالی دیگر مثلاً راننده مجرب در سر بالایی در زمانی مناسب و قبل از خاموش شدن ماشین دنده‌ی مناسب را انتخاب و بکار می‌گیرد.

بدین ترتیب ملاحظه می‌شود که گرچه بازخور نقش مهمی را در امر کنترل ایفا می‌کند اما در پاره‌ای موارد نمی‌توان پاسخگوی نیار ما باشد. زیرا بازخور بر اساس نتایج حاصل از برنامه شکل می‌گیرد، در حالی که گاهی لازم است قبل از آنکه نتیجه‌ای بوجود آمده باشد پیش‌گیری‌های لازم به عمل آید. برخی از علمای مدیریت بازخور را نوشداروی بعد از مرگ نام نهاده‌اند و اینگونه استدلال کرده‌اند که مکانیسم بازخور با استفاده از نتایج وقایع رخ داده در گذشته اطلاعاتی در اختیار مدیر قرار می‌دهد. کنترل پیش‌نگر قبل از آنکه به گذشته متکی باشد آینده‌ گراست. به کمک این کنترل، قبل از آنکه عملیات اجرا شده و نتایج حاصل گردد، نقاط قوت و ضعف شناسایی شده و اقذامات اصلاحی امکان‌پذیر می‌گردد.

کنترل گذشته‌نگر بر اطلاعات گذشته استوار بود، کنترل پیشنگر بر پیش‌بینی‌های آینده نظر داشت و کنترل زمان وقوع (Real-time Control) اطلاعات زمان حال را ملاک عمل قرار می‌دهد. ماشین‌های الکترونیکی و کامپیوتر‌ها در عصر ما امکان دسترسی سریع به اطلاعات را فراهم آورده‌اند، بطوری که می توان اطلاعات مربوط به عملیات یک پروژه را در همان لحظاتی که عملیات واقع می‌شود دریافت داشت. این اطلاعات را اصطلاحاً اطلاعات زمان واقعی یا اطلاعات زمان وقوع نامیده و کنترلی را که بر اساس این نوع اطلاعات می‌باشد کنترل زمان وقوع نام نهاده‌اند. به عنوان مثال: اطلاعات پروازی هواپیماها و ذخیره‌ی جا به وسیله کامپیوتر نوعی اطلاعات زمان وقوع می‌باشند، بطوری که هر زمان که یک بلیط فروخته می‌شود، بلافاصله در اطلاعات منعکس شده و آن تصحیح می‌کند‍[یا در دانشگاه هنگام حذف و اضافه‌ی دانشجویان که می‌شود گفت همه آن را تجربه کرده‌اند که لحظه‌‌ی حذف یک درس بلافاصله جای آن درس توسط دانشجوی دیگر پر می‌گردد]. حساسیت برخی از برنامه‌ها ایجاب می‌کند تا مدیریت از این نوع کنترل استفاده کرده و تصمیماتی به موقع و سریع اتخاذ کند.

. 

منبع: مدیریت عمومی دکتر الوانی.