مدیریت آموزشی و مدیریت آموزش عالی

تعلیم ندادن به کسی که علاقه‌مند آموختن است هدر دادن یک «انسان» و تعلیم به کسی که علاقه‌مند به آموختن نیست هدر دادن «خود» است.

مدیریت آموزشی و مدیریت آموزش عالی

جایزه نوبل

بنیانگذار جایزه نوبل «آلفرد برنهاورد نوبل»، مخترع و شیمی دان سوئدی است. وی در سال 1833م در استکهلم دیده به جهان گشود. او پس از ورشکست شدن پدرش در 1842م ، همراه با اعضای خانواده اش به روسیه نقل مکان کرد. پدر او مهندس ساختمان بود. وی پس از مهاجرت به سن پترزبورگ، با تلاش و پشتکار زیاد توانست به عنوان مبتکر و مخترع در صنعت، جایگاه مستحکمی بیابد. آلفرد به رغم دوران کودکی سخت و مشقّت بار توانست زیر نظر استادان بزرگ، به ویژه در رشته های شیمی و زبان، به صورت خصوصی در سن پترزبورگ آموزش ببیند.

آلفرد برنهاورد نوبل تا هفده سالگی به زبان های سوئدی، روسی، فرانسوی،انگلیسی و آلمانی تسلّط کامل یافته بود. او به ادبیات و انگلیسی و شعر علاقه ای وافر داشت و همچنین در رشته های شیمی و فیزیک نیز دارای استعداد چشم گیری بود. برغم کشش او به شعر و ادبیات، پدر وی آرزو داشت پسرش در رشته ی مهندسی تحصیل کند. آلفرد در آزمایشگاه یک پرفسور مشهور شیمی به نام پلوز (T.J.Pelouze) در پاریس آغاز به کار کرد. در آنجا با شیمیدان جوانی اهل ایتالیا، به نام آسکانیو (Ascanio) آشنا شد. این شخص مخترع ماده انفجاری بسیار قوی نیتروگلیسیرین بود، آلفرد تحت تأثیر اختراع وی قرار گرفته بود، و نیتروگلیسیرین را به عنوان ماده ای انفجاری در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار داد. بعد از مدتی پدر آلفرد ورشکست شد. و به استکهلم بازگشتند. آلفرد و پدرش در سوئد در آزمایشگاه کوچکی در هلنبورگ (Heleneburg) در نزدیکی استکهلم، آزمایشهای خود را از سر گرفت. آنها قصد داشتند بر روی نیتروگلیسیرین به عنوان ماده منفجره تحقیق کنند، اما به سبب انفجار، آزمایشگاه تخریب و برادر کوچک آلفرد نوبل کشته شد.

آلفرد در اوایل 1864 میلادی توانست اختراع تاریخی خود را به نام منفجرکننده یا چاشنی نوبل (Nobel igniter) به ثبت رساند، اختراعی که بزرگترین کشف در اصول و کارکرد مواد انفجاری به شمار می آید. آلفرد با مطالعه بیشتر شکل کاملتر نیتروگلیسیرین را، که قبلاً آسکانیو اختراع کرده بود، به وجود آورد. سپس با تحقیقات بیشتر دینامیت را اختراع کرد که در سال1867 میلادی به ثبت رسید. دینامیت تحولی در صنعت راه سازی، معدن و تونل سازی به وجود آورد. استفاده از دینامیت باعث پایین آمدن هزینه کارهای ساختمانی، از جمله حفاری تونلها و کانالها گردید. بدین ترتیب، بازار دینامیت به سرعت رشد کرد. بدین گونه بود که آلفرد نوبل تاجر بسیار موفقی گردید. در 1865م، کارخانه او در کرومل آلمان، نیتروگلیسیرین را به سایر کشورها، از جمله کشورهای اروپایی، آمریکا و استرالیا صادر کرد. در سالیان بعد، آلفرد نوبل در بیست کشور از پنج قاره دنیا، بیش از نود کارخانه و آزمایشگاه تأسیس کرد.

نوبل گرچه بیشتر عمر خود را در پاریس سپری کرد اما دایم در سفر بود. ویکتورهوگو او را « خانه به دوش ثروتمند اروپایی» نامیده است و خودش نیز خود را«ثروتمندترین ولگرد اروپا» می نامد. نوبل در زمان مرگش در 1896م، 355 اختراع را به ثبت رسانیده بود. او که فردی درونگرا و انزوا طلب بود، هرگز ازدواج نکرد. در 43 سالگی خود را مردی پیر می دانست. در همین زمان بود که بدنبال درج آگهی نیاز به خانمی مسلط به زبان انگلیسی جهت منشی گری و سرپرستی خانه در روزنامه ها، یک خانم اتریشی به نام بارونس برتافون سوتنر (Baroness Betha Von Suttner) به وی مراجعه کرد و به استخدام وی درآمد.خانم سوتنر پس از دو ماه کار نزد آلفرد، با یک کنت ازدواج کرد، دوستی او با نوبل برای سالها به صورت مکاتبه ای ادامه یافت. خانم فون سوتنر با علاقه مند شدن به مسئله رقابت تسلیحاتی، کتابی تحت عنوان Log Bown Armes نوشت و در پی انتشار آن به عنوان یک شخصیت طرفدار صلح و دوستی شهرت یافت. بدون تردید تحت تأثیر او بود که آلفرد نوبل، جایزه صلح را ابداع کرد. چند سال پس از فوت نوبل، در 1905 م مجلس نروژ جایزه صلح نوبل را به خانم برتافون ستنر اعطا کرد. آلفرد نوبل با تخصیص 9 میلیارد دلار در وصیت نامه خود قید کرده بود که هر ساله با سود حاصل از این مبلغ جوایزی به کسانی اعطا گردد که در یک سال قبل بزرگترین منفعت را عاید بشر کرده اند. سود مذکور به پنج قسمت مساوی تقسیم می شود و به افرادی که در زمینه های فیزیک، شیمی، فیزیولوژی و پزشکی، ادبیات و صلح، کشف،اختراع یا اثری برجسته داشته باشند تعلق می گیرد. جوایز فیزیک و شیمی را «فرهنگستان علوم سوئد»، جایزه مربوط به فیزیولوژی یا پزشکی را «انستیتوی کارولینسکای استکهلم»، جایزه ادبیات را «فرهنگستان استکهلم»، و جایزه قهرمانان صلح را کمینه ای پنج نفری که منتخب «استورتینگ»(پارلمان) نروژ است اعطا می کند. ارثیه نوبل به بنیادی واگذار شد و وقتی وصیت نامه قرائت شد برخی از بستگان او با مفاد آن مخالفت کردند. علاوه بر آن، برخی از موسساتی که وصیت نامه نوبل به آنها اعطا شده بودند در آغاز نسبت به قبول این وظیفه خطیر مردد بودند. حل این مشکل سه سال بعد طول کشید که بالاخره پس از تأسیس «بنیاد نوبل» در 29 ژوئن 1900م به فرمان پادشاه سوئد اولین مجموعه جوایز اعطا شدند.

نامزدی اخذ جایزه باید پیش از اول فوریه هر سال میلادی (برابر 12 بهمن شمسی) به هیئت های مسئول ابلاغ می شود. هر جایزه نوبل مشتمل بر مدال طلا، یک دیپلم متضمن عبارتی تشکرآمیز، و مقداری پول است. در ضمن از برنده خواسته می شود تا روز قبل و بعد از مراسم اهدای جوایز در استکهلم سخنرانی کند.این سخنرانی ها در سالنامه بنیاد نوبل به نام جایزه نوبل چاپ می شود.

جوایز نوبل را فقط به اشخاص زنده اعطا می کنند. مبلغ جایزه از 42 هزار دلار آمریکا در 1935م، به 124 هزار دلار آمریکا در 1974م و حدو 825هزار دلار آمریکا در سالهای اخیر افزایش یافته است. تنها دوسال پس از تأسیس جایزه نوبل در 1903 م اولین زن توانست به جایزه نوبل دست یابد. وی که ماری کوری نام داشت جایزه نوبل فیزیک را به خود اختصاص داد.

دوستان برای دیدن منابع ادامه مطلب رو ببینن.

منابع:

· آقا شیخ محمد، مریم و نوری نشاط، سعید(1374).زندیگامه برندگان جایزه نوبل ادبیات 1901-1994. تهران انتشارات کویر.

· وبر،رابرت ال.(1362). پیشگامان دانش: فیزیک دانان برنده جایزه نوبل. ترجمه حبیب الله فقیهی نژاد. تهران.درنا.

· http://sunsite.bilkent.edu.tr/oldnbel/alfred/biography.html

· http://www.nobel.se/nobel/alfred-nobel/biographical/frangsmyr

· http://infoplease.com/ipa/a0105784.html

· http://infoplease.com/ipa/a0105785.html

· http://infoplease.com/ipa/a0105786.html

· http://infoplease.com/ipa/a0105787.html

· http://infoplease.com/sport/99nobel.html

· http://infoplease.com/ipa/a0781306.html